Vergisting is een biologisch afbraakproces waarbij organisch materiaal zonder zuurstof (anaeroob) wordt omgezet in biogas en digestaat. Dit natuurlijke proces wordt gecontroleerd toegepast in vergisters, waarin bacteriën het organisch afval in meerdere fasen afbreken. Vergisting is vooral geschikt voor natte, vezelrijke of energierijke organische stromen, zoals GFT, swill, mest of slib.
Het biogas dat ontstaat bestaat voornamelijk uit methaan (CH₄) en koolstofdioxide (CO₂) en wordt gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, warmte of groen gas. Digestaat – het restproduct – kan onder voorwaarden worden ingezet als meststof of bodemverbeteraar.
Werking van vergisting
Het vergistingsproces vindt plaats in afgesloten, verwarmde tanks: de vergisters. Daarin wordt het organisch materiaal gedurende meerdere dagen of weken afgebroken via vier microbiologische fases:
- Hydrolyse – grote organische verbindingen worden afgebroken tot kleinere moleculen
- Acidogenese – bacteriën zetten deze om in vluchtige vetzuren
- Acetogenese – omzetting naar azijnzuur, H₂ en CO₂
- Methanogenese – productie van methaan door methaanbacteriën
Afhankelijk van het type vergister wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Natte vergisting: verwerking van vloeibare of slappe stromen (bijv. swill, GFT)
- Droge vergisting: verwerking van stapelbaar organisch afval (bijv. gras, mest)
- Continue of batchvergisting: met continue toevoer of in aparte cycli
Toepassingen
- Verwerking van GFT- of keukenafval uit huishoudens
- Verwerking van swill of organisch bedrijfsafval
- Behandeling van mest, slib en agrarisch restmateriaal
- Voorbehandeling van afvalstromen vóór compostering of verbranding
- Productie van biogasinstallaties bij rioolwaterzuiveringen of landbouwbedrijven
Voordelen
- Productie van hernieuwbare energie (biogas of groen gas)
- Vermindering van fossiele brandstofverbruik
- Terugwinning van nutriënten via digestaat
- Volumereductie van afvalstromen
- Beperking van methaanuitstoot bij ongecontroleerde afbraak
Aandachtspunten
- Digestaat bevat vaak contaminanten en is beperkt toepasbaar
- Niet geschikt voor harde, droge of niet-afbreekbare materialen
- Vereist constante temperatuur en procescontrole
- Vergisters vergen aanzienlijke investering en beheer
- Niet elk type afval is even goed vergistbaar
Samengevat
Vergisting is een anaeroob proces waarbij organisch afval onder gecontroleerde omstandigheden wordt omgezet in biogas en digestaat. De techniek is breed inzetbaar voor natte organische afvalstromen en draagt bij aan duurzame energieopwekking, nutriëntenhergebruik en vermindering van restafval. Vergisting is daarmee een belangrijk element in de circulaire bio-economie.