EPR staat voor Extended Producer Responsibility, in het Nederlands vaak vertaald als uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Het is een milieubeleidsprincipe waarbij producenten of importeurs verantwoordelijkheid dragen voor de volledige levenscyclus van hun producten, inclusief de afvalfase.
Concreet betekent dit dat bedrijven verantwoordelijk zijn voor inzameling, hergebruik, recycling en/of veilige verwerking van hun producten zodra deze afgedankt worden door de consument. Dit principe is vastgelegd in Europese en nationale regelgeving en geldt voor specifieke productcategorieën zoals verpakkingen, elektronica, batterijen, textiel en voertuigen.
Hoe werkt EPR?
EPR-regelingen verplichten producenten om:
- Financiële bijdragen te leveren aan afvalinzameling en verwerking
- Verantwoording af te leggen over productaantallen en materiaalgebruik
- (Eventueel) logistieke inzamelsystemen op te zetten
- De mate van recyclebaarheid of herbruikbaarheid van producten te verbeteren
- Informatie te verschaffen aan gebruikers en ketenpartners
In veel gevallen organiseren producenten zich in zogeheten productverantwoordelijkheidsorganisaties (PRO’s) of collectieve systemen, zoals Stichting Afvalfonds Verpakkingen, Wecycle (voor e-waste) of Stichting OPEN.
Toepassingen
- Verpakkingen: producenten betalen mee aan inzameling en recycling van plastic, papier, glas, metaal en drankkartons
- Elektronica (WEEE): inzameling van oude apparaten via milieustraten of winkels
- Batterijen en accu’s: retourname en veilige verwerking
- Textiel: opkomst van EPR voor kleding en huishoudtextiel
- Voertuigen: sloopregeling en terugwinning van onderdelen en materialen
Voordelen
- Stimulans voor ecodesign en materiaalreductie
- Zorgt voor betere inzamelstructuren en hogere recyclingpercentages
- Verplaatst verantwoordelijkheid van overheid naar de markt
- Vergroot transparantie over productstromen en milieubelasting
- Ondersteunt circulaire beleidsdoelen op nationaal en Europees niveau
Aandachtspunten
- Complexiteit en administratiekosten voor producenten
- Afhankelijkheid van goed werkende inzamel- en sorteerstructuren
- Ongelijke naleving of controle per sector of land
- Risico op ‘freeriders’ (producenten die zich niet registreren)
- Innovatie vereist langdurige betrokkenheid en ketensamenwerking
Samengevat
Extended Producer Responsibility (EPR) legt de verantwoordelijkheid voor de afvalfase van producten bij de producent. Dit stimuleert duurzaam productontwerp, betere inzameling en hogere recyclage. EPR is daarmee een krachtig beleidsinstrument om productketens circulair te maken en de milieulast van consumptiegoederen te verminderen.