GFT recycling: 2 processen
Groente, Fruit en Tuin afval (GFT) kan tot nuttige producten worden omgezet door de inwerking van micro-organismen. Er zijn twee soorten omzetting: compostering en vergisting.
Bij compostering wordt lucht toegevoerd aan het GFT. De producten zijn het kooldioxide, water(damp) en compost. Het composteringproces wordt ook wel aërobe omzetting genoemd.
Vergisting vindt juist plaats onder afwezigheid van lucht. Dit proces wordt ook wel anaërobe omzetting genoemd. De producten ervan zijn water, een vast residu (digestaat) en biogas. Het digestaat wordt door toevoering van lucht opgewerkt tot compost. Biogas is een brandbaar mengsel van methaan en kooldioxide, meestal in een verhouding van circa 60% methaan 40% kooldioxide. Het heeft een stookwaarde van ongeveer 20 MegaJoule/m3, ongeveer tweederde van die van Gronings aardgas. Micro-organismen voor composteren en vergisten zijn in veel gevallen al van nature aanwezig, maar in sommige gevallen worden ze ook toegevoerd in de vorm van een entstof.

GFT

Compostering
Bij het composteren van GFT in een composteringsinstallatie, wordt het GFT-afval eerst in een hal uitgestort voor inspectie op grote voorwerpen die niet in het GFT afval thuis horen.

Het GFT kan verontreinigingen bevatten als plastic en metalen voorwerpen (veel aardappelschilmesjes!). In sommige composteringinstallaties wordt gekozen om het GFT eerst af te zeven en metalen voorwerpen te verwijderen door een magneet. Vaak wordt het GFT afval daarna gekneusd of gehakseld om het contactoppervlak van het GFT met bacteriën zo groot mogelijk te maken. Dit bespoedigt het composteringsproces.

Het GFT wordt vervolgens in een afgesloten ruimte (hal, container) gelegd, waarbij lucht door het GFT wordt geblazen. De omzetting van GFT neemt zo’n 10 tot 20 dagen in beslag. De temperatuur van het proces laat zien hoe voorspoedig het proces verloopt en geeft een indicatie om meer of minder lucht toe te voeren voor het proces. Bij het composteren loopt de temperatuur op tot 55 °C. Schillen, bladen en fruit valt meestal volledig uit elkaar in kleine deeltjes. Takjes en stengels blijven redelijk intact, wat het proces ook helpt. Het geeft structuur aan het composterende GFT waardoor de lucht overal in het GFT kan komen. De lucht uit een compostering kan penetrante geurcomponenten bevatten. Door de lucht eerst door een biofilter te leiden, worden deze geurcomponenten vrijwel volledig verwijderd.

Als het GFT gecomposteerd is, is het nog niet gereed voor de inzet als bodemverbeteraar. Het compost gaat nog enkele weken in de opslag om na te rijpen. Veel composteringinstallaties kiezen er voor om na de compostering plastic en metalen af te scheiden. Het ruwe GFT wordt verder gezeefd op korrelgrootte. Compost met een kleine korrelgrootte wordt afgezet voor tuinen. De fractie van minstens enkele centimeters groot zijn takjes en stengeltjes. Die worden bijvoorbeeld ingezet om structuur aan kleigrond te geven.

GFT moet wettelijk voldoen aan het Besluit Overige Organische Meststoffen (BOOM). Hierin is het maximum gehalte van 8 zware metalen en het minimum gehalte organische stof vastgesteld. Verder kan het KIWA een keurmerk verstrekken. Er worden dan eisen aan het compost gesteld met betrekking tot de stabiliteit (het materiaal moet bacteriologisch “uitgewerkt” zijn), de zuurgraad, “plantverdraagzaamheid”, onkruidkiemen, plantpathogenen (ziektekiemen, bijvoorbeeld. plantparasitaire aaltjes, het Rhizomanie virus en knolvoetschimmel), visueel herkenbare verontreinigingen (bijvoorbeeld plastic, metaal, rubber, glas en steen), zoutgehalte, nutriënten (voedingsstoffen kalium, natrium en fosfaat) en vochtgehalte.

Vergisting
Vergistinginstallaties zijn er in verschillende uitvoeringen. Net als bij composterings-installaties wordt het GFT eerst geïnspecteerd en verlost van verontreinigingen en verhakselt. Na het vergistingsproces komt het vergiste materiaal vrij, dat ook wel digestaat wordt genoemd. Dit digestaat wordt droog geperst en vervolgens gecomposteerd. Na compostering worden bij sommige vergistinginstallaties metalen en plastic uit het digestaat verwijderd. Voordat het gecomposteerde digestaat daadwerkelijk als compost kan worden afgezet moet het voldoen aan het BOOM en kan mogelijk het KIWA keurmerk worden verleend.

De verschillende vergistingsprocessen kunnen ruwweg in twee soorten worden verdeeld: continue processen en batch-gewijze processen (“partij na partij”). In het vergistingproces wordt door afsluiting van lucht biogas gevormd. Omdat het biogas afkomstig is van planten is de energie die geleverd wordt duurzaam. Het biogas wordt vaak ingezet in een gasmotor. De stroom die de generator van de gasmotor maakt is dus groene stroom.

Meer informatie over vergisting en andere manieren om energie uit afval en biomassa te winnen vind u in het boekje Energie uit afval en Biomassa.